Osteochondroza kręgosłupa to zwyrodnieniowo-dystroficzna zmiana krążków międzykręgowych, trzonu kręgu, aparatu więzadłowego, w której dochodzi do zniszczenia tkanki kostnej i chrzęstnej kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego.
Patologia dotyczy całego segmentu motorycznego kręgosłupa, krążka międzykręgowego, obu kręgów oraz przylegających struktur nerwowych i mięśniowych. Choroba ta często nazywana jest „chorobą cywilizacyjną”, co wiąże się z wyprostowaną postawą i codziennym obciążeniem kręgosłupa.
Główną przyczyną osteochondrozy kręgosłupa jest mikrourazy podczas wysiłku fizycznego, niezdrowa dieta, siedzący tryb życia, a nawet predyspozycje genetyczne. Jeśli choroba postępuje, najpierw cierpi krążek międzykręgowy i sąsiadujące z nim struktury. Centralna część dysku zmienia się, co prowadzi do utraty właściwości amortyzujących kręgu, w wyniku czego na włóknistym pierścieniu powstają pęknięcia i przerzedzenie.
Amerykańscy statystycy podają, że pierwszym powodem ograniczania aktywności osób poniżej 45 roku życia są bóle kręgosłupa grzbietowego i szyjnego. Zagrożona jest większość mieszkańców miast, kierowców, którzy znaczną część swojego czasu spędzają w pozycji siedzącej przeładowując kręgosłup.
Osteochondroza jest przyczyną ponad 70% przypadków bólu pleców. Ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem.
Etiologia i patogeneza osteochondrozy kręgosłupa
Osteochondroza kręgosłupa ma długotrwałą patogenezę rozwoju (od kilku miesięcy do kilkudziesięciu lat). Zależy to od czynników wpływających na rozwój choroby.
Czynniki ryzyka:
- Wiek. Osoby starsze (powyżej 60 lat) są zagrożone. U osób poniżej 35 roku życia choroba występuje rzadko. W wyniku zmian związanych z wiekiem dochodzi do zaburzeń na tle hormonalnym człowieka, co powoduje, że tkanka mięśniowa i ściany naczyń krwionośnych są bardziej porowate, co oznacza, że są bardziej wrażliwe. To wywołuje zaburzenia metaboliczne, przeciąża krążki międzykręgowe.
- Choroby autoimmunologiczne, które powodują, że tkanka chrzęstna jest obca i zaczyna ją niszczyć.
- Urazy kręgosłupa. Jest to jedna z głównych przyczyn rozwoju osteochondrozy u młodych ludzi. Uważa się, że ponad połowa osób z urazami kręgosłupa w młodym wieku cierpi na osteochondrozę kręgosłupa w starszym wieku.
- Nadwaga, która zmniejsza zużycie krążków międzykręgowych. Dyski chrzęstne służą jako rodzaj amortyzatorów dla kręgosłupa, które zapewniają jego ruchomość podczas aktywności fizycznej, chodzenia, biegania itp. Oraz chronią tkankę kostną przed zniszczeniem i pojawieniem się mikropęknięć. Nasilenie dodatkowego ciężaru sprawia, że obciążenie jest jeszcze bardziej intensywne, co przyspiesza proces niszczenia dysków chrzęstnych.
- Płaskostopie.
- Predyspozycje genetyczne.
- Choroby układu hormonalnego, które wywołują zaburzenia metaboliczne, co z kolei negatywnie wpływa na stan tkanki chrzęstnej.
Osteochondroza może pozostawać w „stanie uśpienia” przez długi czas. Wielu pacjentów dowiaduje się o chorobie w obecności silnego bólu, gdy proces dystroficzny w tkance chrzęstnej już uszkodził korzenie nerwowe.
Istnieją takie etapy w patogenezie osteochondrozy kręgosłupa:
- Naruszenie krążenia krwi w krążkach międzykręgowych i strukturach przyległych.
- Zaburzenia hormonalne i metaboliczne organizmu, w szczególności krążków międzykręgowych.
- Procesy degradacji jądra miażdżystego. Na tym etapie zmienia się struktura krążka międzykręgowego - jądro maleje, sam krążek staje się cieńszy, zwiększa się obciążenie pierścienia włóknistego, co pociąga za sobą różne rozwarstwienie, mikropęknięcia, a niekiedy pęknięcia.
- Występ krążków międzykręgowych - wystawanie tkanki krążków międzykręgowych, często w kierunku kanału kręgowego, uderzając w niego, powodując silny ból.
- Przepuklina międzykręgowa. Postęp wypukłości prowadzi do zniszczenia więzadeł, zmiany wysokości i kształtu krążka, co z kolei powoduje powstawanie przepuklin.
- Kompresja tętnic korzeniowych.
- Przewlekła niewydolność dopływu krwi do rdzenia kręgowego.
Objawy osteochondrozy kręgosłupa
Wraz z rozwojem osteochondrozy w krążkach międzykręgowych iw samej chrząstce pojawiają się patologie, które następnie nakładają się na siebie i mogą wywołać pojawienie się przepukliny międzykręgowej.
Objawy mogą być zarówno ogólne, jak i specyficzne, charakterystyczne dla zmian patologicznych w chrząstce, krążkach międzykręgowych i przyległych tkankach.
Pierwszą oznaką osteochondrozy należy nazwać ból pleców, drętwienie odcinków kręgów, ograniczenie ruchu, zwiększony ból podczas wysiłku fizycznego.
Specyficzne objawy osteochondrozy:
- Osteochondroza szyjki macicy charakteryzuje się upośledzeniem krążenia krwi, które powoduje zawroty głowy, ból i szum w uszach, bóle głowy. Mózg jest słabo wzbogacony w tlen i składniki odżywcze, w wyniku czego człowiek doświadcza stresu.
- Osteochondroza okolicy klatki piersiowej, której często towarzyszy nerwoból międzyżebrowy. Występuje ból w klatce piersiowej i żebrach.
- Osteochondroza odcinka lędźwiowego kręgosłupa wywołuje rozwój chorób lumbago, lędźwiowo-krzyżowych (rwa kulszowa) i lędźwiowej rwy kulszowej. W przypadku rwy kulszowej wpływa na nerw kulszowy, obserwuje się ból i niedociśnienie w pośladkach, a także niedociśnienie w łydkach.
Objawy osteochondrozy szyjki macicy:
- Cirvicalgia - ból w odcinku szyjnym kręgosłupa. Charakter bólu jest zróżnicowany (tępy, ostry, pogarszany przez przechylanie głowy i tułowia podczas kaszlu), w zależności od czynnika wpływającego na tę część kręgosłupa.
- Cervicobrachialgia - ból w odcinku szyjnym kręgosłupa promieniujący do ramienia, drętwienie.
- Rearthrosis bark-scapular and rearthritis - ból w stawie barkowym, w obojczyku, ograniczający ruchy ramienia od góry do dołu.
- Epikondyloza - ból w stawie łokciowym, ograniczenie ruchu.
- Zespół tętnic kręgowych - tzw. migrena szyjna, bóle głowy i karku, nudności, czasem wymioty, zaburzenia koordynacji ruchów - chwiejność podczas chodzenia, szum w uszach.
Jednym z najczęstszych objawów osteochondrozy szyjki macicy jest upośledzenie krążenia krwi, które prowadzi do częstych zawrotów głowy, omdlenia i bólów głowy.
Objawy osteochondrozy piersi:
- Thoracalgia - ból w klatce piersiowej, ból związany z bezruchem (objawiający się długotrwałym siedzeniem w nocy), nasilony przez aktywność fizyczną, głęboki oddech, kaszel.
- Zespół serca.
- Zespół tylnej ściany klatki piersiowej - ból w okolicy łopatek, odczucia bólowe zależne od ułożenia ciała.
- Zespół mięśnia pochyłego przedniego.
- Zespół truncalgic - ból w połowie klatki piersiowej.
- Pogłębienie neuralgii międzyżebrowej.
Objawy osteochondrozy lędźwiowej:
- Lumbodynia - ból w dolnej części pleców, lumbago. Pacjent odczuwa dyskomfort podczas próby siedzenia lub wstawania. Ból nasila się podczas aktywności fizycznej, kaszlu, głębokiego wdechu, schylania się.
- Lumboischialgia - ból w dolnej części pleców promieniujący do nogi. Może wystąpić parestezja, drętwienie nóg, skurcze mięśni i ból stawów.
- Zespoły naczyniowe - pojawiają się przy ucisku naczyń krwionośnych, nie towarzyszy im ból, dochodzi do osłabienia mięśni, zespół czopków - osłabienie obu stóp, dysfunkcja narządów miednicy.
Objawy osteochondrozy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa są zróżnicowane. Ta część kręgosłupa jest obciążona bardziej niż inne.
Diagnoza osteochondrozy kręgosłupa
Przy pierwszym bólu pleców należy przeprowadzić badanie w celu określenia źródła bólu. Osteochondroza jest chorobą trudną do zdiagnozowania, ponieważ ból może być spowodowany innymi patologiami niezwiązanymi z kręgosłupem. Pacjent będzie potrzebował konsultacji kilku specjalistów: neurologa, przede wszystkim ortopedy, kręgowca.
Metody diagnostyki osteochondrozy:
- Radiografia. Przeprowadza się go w celu dokładnego określenia wysokości krążków międzykręgowych lub zmian w strukturze kręgów, zmian średnicy otworów między kręgami. Zdjęcia rentgenowskie najczęściej wykonuje się w dwóch pozycjach - leżąc na plecach i na boku. Dwie różne projekcje obrazów umożliwiają dokładniejsze określenie obecności patologii. Czasami wykonuje się zdjęcie rentgenowskie z opuszczoną dolną szczęką.
- MRI i CT. Wyniki MRI są uważane za dokładniejsze i pomagają szybko określić lokalizację segmentów dotkniętych patologią, obecnością lub brakiem przepuklin międzykręgowych i kompresją korzeni.
- Badania laboratoryjne: badanie krwi w celu określenia poziomu wapnia we krwi i szybkości sedymentacji erytrocytów. Badania laboratoryjne przepisuje pierwszy, ostatnio na podstawie tych wyników lekarz kieruje je do diagnostyki sprzętu.
Ważne jest różnicowanie osteochondrozy kręgosłupa w wielu innych chorobach o podobnym obrazie klinicznym, na przykład: nowotwory kręgosłupa o charakterze onkologicznym, naruszenie integralności tkanki chrzęstnej, stany zapalne, chromanie przestankowe, powstawanie torbieli na narządach wewnętrznych, kamica moczowa, wrzód żołądka, zapalenie błony śluzowej żołądkadławica piersiowa, zaburzenia układu nerwowego. W tym celu można zalecić badania układu pokarmowego, układu nerwowego i krążenia krwi. Stosowane są następujące metody diagnostyczne - kardiogram, USG, elektroencefalografia, badanie endoskopowe (narządy trawienne).
Powikłania osteochondrozy
Najczęściej przebiegowi tej choroby towarzyszą powikłania neurologiczne:
- Stage. Powikłania spowodowane występowaniem - ostre bolesne odczucia podczas strzelania.
- Stage. Zapalenie korzonków nerwowych, które charakteryzują się zespołami bólowymi i innymi objawami, w zależności od lokalizacji zapalenia korzonków nerwowych.
- Stage. Patologia korzeni i nerwu rdzeniowego, obecność przepuklin międzykręgowych. Często dochodzi do niedowładów mięśni skutkujących paraliżem całego ciała.
- Stage. Naruszenie krążenia krwi i dopływu krwi do całego rdzenia kręgowego. Objawy: utrzymujący się silny ból pleców, paraliż niektórych grup mięśni, udar niedokrwienny rdzenia kręgowego.
Leczenie osteochondrozy kręgosłupa
Proces leczenia dowolnego typu osteochondrozy ma jeden cel - złagodzenie bólu, zapobieganie niszczeniu i deformacji tkanek kręgosłupa. Leczenie może być zachowawcze lub chirurgiczne. Rodzaj i sposób leczenia ustalane są indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie diagnozy (stadium, rodzaj choroby, ogólne samopoczucie pacjenta).
W ostrym okresie zespołu bólowego zaleca się relaksację i odpoczynek, w miarę ustąpienia zespołu bólowego można przepisać leki przeciwzapalne (dicloberl, voltaren), zastrzyki z mieszanin przeciwskurczowych, witaminę B, preparaty do wcierania - rileaf, ostróżka itp. wychowanie fizyczne i fizjoterapia (prądy diadynamiczne, elektroforeza, magnetoterapia).
Leczenie zachowawcze trwa około dwóch miesięcy. Oprócz wymienionych metod leczenia można również stosować masaże, terapię manualną, refleksologię i ekstrakcję. Wynik leczenia zachowawczego zależy bezpośrednio od wytrwałości i pracowitości pacjenta.
Istnieje również chirurgiczna metoda leczenia, która jest stosowana w przypadku obecności przepuklin międzykręgowych starszych niż sześć miesięcy, ucisku na korzenie rdzenia kręgowego z powodu zwężenia szczeliny między kręgami. Zasada leczenia chirurgicznego polega na usunięciu zdeformowanego krążka. Okres rehabilitacji po operacji wynosi około sześciu miesięcy. Rehabilitacja obejmuje terapię ruchową, fizjoterapię i przyjmowanie witamin.
Zapobieganie osteochondrozie kręgosłupa polega na zwalczaniu czynników ryzyka - prowadzeniu aktywnego trybu życia, uprawianiu sportu, prawidłowym odżywianiu, stosowaniu gorsetów i specjalnych pasów przy obciążaniu pleców, spaniu na materacach i poduszkach ortopedycznych, unikaniu hipotermii i kontuzji.